
Δυστυχώς, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ό,τι ο αριθμός των κουταβιών που γεννιούνται ή βρίσκονται αδέσποτα κάθε χρόνο είναι μεγαλύτερος από αυτόν που βρίσκουν φιλοξενία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, μερικές εκατοντάδες ζώων να βρίσκονται στους δρόμους απροστάτευτα.
Η στείρωση του ζώου σας όχι μόνο βοηθά στη μείωση αυτών του αριθμού, αλλά είναι και ένας απλός, ασφαλής και πρακτικός τρόπος για την προστασία της υγείας του.
Το γεννητικό σύστημα των αρσενικών ζώων μπορούμε να πούμε ότι έχει φανερά και «κρυφά» όργανα. Εύκολα ορατά είναι το πέος και οι όρχεις, ενώ βρίσκονται μέσα στην κοιλιά ο προστάτης και ο σπερματικός πόρος. Από την άλλη το γεννητικό σύστημα των θηλυκών αποτελείται από την μήτρα και τις ωοθήκες και βρίσκεται μέσα στην κοιλιά, στο οπισθοπεριτοναϊκό χώρο. Κατά συνέπεια η επέμβαση για την αφαίρεση των όρχεων είναι λιγότερο δύσκολη μια και βρίσκονται εξωτερικά μέσα στο όσχεο.
Κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού οίστρου έχουμε την εκδήλωση μιας σειράς συμπτωμάτων: διόγκωση του αιδοίου, ορο/αιμορραγικό έκκριμα, αλλαγή στη συμπεριφορά του ζώου (μπορεί να είναι πιο ήρεμο ή πιο νευρικό). Με την διαδικασία αυτή διαχέονται στην ατμόσφαιρα οι φερομόνες που προσελκύουν τους αρσενικούς, ώστε να ζευγαρώσουν για την διαιώνιση του είδους. Το ζευγάρωμα γίνεται με πολλούς αρσενικούς, μια φυσική επιλογή, ώστε να διαιωνισθούν τα καλύτερα από τα γονίδια. Για αυτό και είναι χαρακτηριστική η ποικιλομορφία των κουταβιών που γεννιούνται από τις αδέσποτες θηλυκές. Η διαδικασία του ζευγαρώματος είναι για τους αρσενικούς μια επίπονη διαδικασία με πολλούς καυγάδες για την επικράτηση του καλύτερου. Ο οποίος είναι και ο πρώτος που θα ζευγαρώσει με την θηλυκιά. Η ένταση των καυγάδων είναι μεγάλη και η διάρκεια τους έχει να κάνει με τον αριθμό και την ιεραρχία των αρσενικών, που έχει προσελκύσει η θηλυκιά. Αποτέλεσμα αυτών των καυγάδων είναι η πρόκληση τραυματισμών διαφορετικής έντασης (απλές αμυχές μέχρι και σπασμένα κόκκαλα)
Τα μακροχρόνια πλεονεκτήματα στα θηλυκά είναι η μείωση έως και 50 φορές της πιθανότητας να εμφανίσουν καρκίνο στο μαστό (αν η στείρωση γίνει μέχρι την ηλικία των 18 μηνών), η εξαφάνιση της πιθανότητας να χρειαστεί μια επέμβαση λόγω μόλυνσης της μήτρας (πυομήτρα) σε μεγάλη ηλικία και με μεγάλο ρίσκο, η αποφυγή εμφάνισης δερματοπαθειών που προκαλούνται από τα οιστρογόνα. Συνήθως τα ζώα στειρώνονται μετά την εμφάνιση του πρώτου οίστρου και το καλύτερο είναι στην ηλικία του ενός έτους. Υπάρχουν έρευνες που συνδέουν την στείρωση σε πολύ νεαρή ηλικία με κάποιες μορφές καρκίνου (και στα δύο φύλα) καθώς και με την ακράτεια ούρων.
Για τα αρσενικά, τα μακροχρόνια αποτελέσματα έχουν να κάνουν κυρίως: με τη μείωση του μεγέθους του προστάτη (η πιθανότητα μείωσης της εμφάνισης καρκίνου στο όργανο είναι συζητήσιμη αλλά αρκετά υψηλή) και με την αποφυγή εμφάνισης περινεϊκής κήλης σε μεγάλη ηλικία (η κήλη εμφανίζεται δεξιά ή αριστερά από τον πρωκτό και προκαλεί έντονη δυσκολία στη αφόδευση). Στην περίπτωση που το αρσενικό δεν έχει και τους δύο όρχεις στο όσχεο (κρυψορχία) θα πρέπει να στειρώνεται οπωσδήποτε. Ο λόγος είναι ότι ο όρχης που είναι εκτός οσχέου εκφυλίζεται και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.
Όλες οι επεμβάσεις που γίνονται κάτω από γενική αναισθησία έχουν ένα βαθμό επικινδυνότητας ή, σπανιότερα, μπορεί να έχουμε μετεγχειρητικές επιπλοκές. Οι κίνδυνοι μειώνονται με τον προεγχειρητικό έλεγχο του ζώου (αιματολογικό, βιοχημικό και/ ή ακτινογραφικό) και με τη στενή παρακολούθηση όλων των ζωτικών λειτουργιών κατά τη διάρκεια της αναισθησίας (ρυθμό αναπνοής, κορεσμό οξυγόνου, επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στον εκπνεόμενο αέρα, θερμοκρασία σώματος, λειτουργία καρδιάς). Σε ότι αφορά το χειρουργικό τραύμα, η συρραφή γίνεται με ενδοδερμική ραφή έτσι ώστε να μην φαίνονται ράμματα επάνω στο δέρμα. Με αυτό τον τρόπο το ζώο δεν ασχολείται ιδιαίτερα, ο μετεγχειρητικός πόνος μειώνεται γρήγορα (σε συνδυασμό με τη χρήση φαρμάκων για τον πόνο) και η ανάρρωση είναι καλύτερη. Με αυτή την πρακτική αποφεύγουμε τη χρήση κολλάρου Ελισάβετ, βοηθώντας το ζώο να έχει ακόμη λιγότερο στρες.
Η επέμβαση δεν έχει συνήθως καμία επίπτωση στη συμπεριφορά του ζώου (δεν αλλάζει η προσωπικότητα του αλλά η σεξουαλική του συμπεριφορά). Σε ότι αφορά την αύξηση του βάρους, αυτή οφείλεται στην ορμονική ανισορροπία που προέκυψε από την αφαίρεση των οωοθηκών (πηγή των οιστρογόνων.) και των όρχεων (πηγή τεστοστερόνης). Ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης του βάρους, είναι η ειδική διατροφή για στειρωμένα, γιατί η συνταγή βοηθάει ώστε να έχουμε ένα χορτάτο ζώο και ταυτόγχρονα να διατηρεί ή να χάνει το υπερβολικό βάρος. Η πρακτική να μειώνεται η ποσότητα της τροφής του ζώου, για τον έλεγχο του βάρους, δεν αποτελεί σωστή λύση γιατί έχουμε ένα ζώο που είναι με χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, νευρικό εξαιτίας της πείνας που νιώθει και με μικρή αποτελεσματικότητα σε ότι αφορά τον έλεγχο του βάρους.
Η πυομήτρα είναι μία κατάσταση, που εμφανίζεται συνήθως σε ζώα μέσης ηλικίας, εξαιτίας διαφόρων παραγόντων: μόλυνσης της μήτρας, κάποιας ανωμαλίας στη δομή της, χορήγησης αντισυλληπτικών φαρμάκων, φαρμάκων για την πρόκληση αποβολής κλπ. Η μήτρα διογκώνεται, εισβάλλουν μικρόβια και γεμίζει με πύον. Το ζώο είναι αδιάθετο, δεν έχει όρεξη, μπορεί να πίνει πολύ νερό και αντίστοιχα να ουρεί αρκετά, κάποιες φορές να κάνει εμετούς ή διάρροια και μπορεί να έχει έκκριμα από το αιδοίο, ίσως με λίγο αίμα και πύον (ανοιχτή πυομήτρα) ή να μην έχει τίποτε (κλειστή πυομήτρα). Η σωστή θεραπεία του προβλήματος είναι μόνο χειρουργική. Η διαδικασία περιλαμβάνει αναλυτικό προεγχειρητικό έλεγχο (αιματολογικές, ακτινολογικές εξετάσεις και υπερηχογραφική διερεύνηση). Το χειρουργείο σε αυτή την περίπτωση έχει μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών γιατί πραγματοποιείται σε έναν οργανισμό που είναι αρκετά επιβαρυμένος και σε ένα όργανο που είναι ιδιαίτερη η διαχείριση του. Σε περίπτωση που καθυστερήσει η επέμβαση, το σηπτικό σοκ είναι το επόμενο στάδιο και συνήθως το ζώο καταλήγει.